Geschreven door Emily Fischer (@thisisamaly)
Je hebt waarschijnlijk al een vermoeden dat islam en duurzaamheid hand in hand gaan. Met Wraps of Nature heb je in ieder geval een geweldige manier gevonden om je levensstijl duurzamer te maken.
Ik had een soortgelijk idee, namelijk dat islam en milieu perfect bij elkaar passen, toen ik ongeveer een jaar geleden mijn masterscriptie afrondde. Mijn visie was om jonge moslims een nieuw (religieus) perspectief te bieden op het thema milieu en duurzaamheid. Door middel van een onderzoeksproject genaamd "Duurzaamheidseducatie en milieubetrokkenheid van moslimjongeren in Nedersaksen" kon ik mijn gedachten voor het eerst structureren en uitwerken, zodat ik later mijn eigen onderzoek kon uitvoeren. Dit resulteerde in een masterscriptie met vele inspirerende resultaten.
Wat aan het einde bijzonder fascinerend was, was de perceptie van de jongeren over hun eigen rol en positie in milieuvraagstukken. Ze beschouwden het milieudebat als "verwesterd" en voelden zich daardoor beperkt in hun deelname. Dit gold met name gezien de herhaalde kritiek dat westerse landen en hun politici de vinger wijzen naar andere delen van de wereld die te weinig doen voor het milieu. Tegelijkertijd betoogden ze dat het mondiale Westen juist het deel van de wereld is dat het milieu het zwaarst belast.
Ze benadrukten consequent het dilemma van internationale machtsverhoudingen – zelfs als het ging om reflectie op hun eigen handelen, of juist als het daarover ging. Hun eigen ervaren machteloosheid ten opzichte van de politiek en het bedrijfsleven leek een handig excuus. Als consumenten begrepen de jongeren echter ook dat ze invloed hadden, ook al werd die aanvankelijk als gering ervaren.
Over fast fashion gesproken, toonde een spel tijdens een workshop één ding aan: de terughoudendheid om duurzame producten te dragen hangt samen met de prijs, het gebrek aan coolness, of zelfs de visuele teleurstelling van duurzame producten. Dus zelfs toen jongeren interesse toonden in duurzame producten vanwege hun positieve milieu-impact, verdween die interesse uiteindelijk door de prijsfactor. Dit gold zelfs voor bekende merken met een vergelijkbare prijs.
Moslims, de westerse wereld en de milieuproblematiek
Tot slot heb ik, op basis van mijn ervaringen met de jongeren uit het project en mijn enquête, een overzicht samengesteld van benaderingen die specifiek zijn ontworpen om moslimjongeren bewuster te maken van het milieu en duurzaamheid. Het belangrijkste is volgens mij om een veilige en open omgeving te creëren waarin ze zich in hun eigen tempo kunnen ontwikkelen en groeien, en voortdurend nieuwe oplossingen kunnen vinden voor een duurzamer en islamitischer leven. Het uitwisselen van ideeën met anderen en het delen van bewezen levenswijzen of innovaties in hun eigen leven kan hen helpen gemotiveerd te blijven.
Waar jongeren het debat over milieu en duurzaamheid als "verwesterd" ervoeren, zag ik potentie. Ik wilde, en wil nog steeds, moslimjongeren inspireren om hun eigen "moslimdebat" binnen hun sociale omgeving te ontwikkelen, als dat het voor hen makkelijker maakt om zichzelf als nauwer betrokken te zien bij het milieudebat.
Je kunt, maar hoeft niet, inspiratie putten uit de westerse wereld en haar aanpak. Er zijn veel antikoloniale groepen binnen de milieubeweging, die volgens mij een aanspreekpunt kunnen zijn, vooral voor moslims. De reden hiervoor zie ik vooral in de voelbare repressie van de westerse meerderheidsmaatschappij, die de jongeren indirect ook benadrukten.
Een mooi voorbeeld van moslim- en antikoloniaal verzet is Elisa Bas, die zich inzet voor internationale klimaatrechtvaardigheid in de regio Hamburg. De verbinding tussen religie en wetenschap is essentieel voor een groeiende, jeugdig denkende mosliminvloed op de milieubeweging in Duitsland. Dit kan bijvoorbeeld worden geïntegreerd in empowerment- en behoeftegericht jeugdwerk om het bewustzijn van jonge moslims over duurzaamheid te versterken.
Open jeugdwerk om het bewustzijn van duurzaamheid onder moslimjongeren te bevorderen
Religie en wetenschap zijn slechts twee onderwerpen die een belangrijke rol spelen, elkaar aanvullen en versterken, als we jongeren willen mobiliseren. De eerste impulsen voor open jongerenwerk zouden gericht moeten zijn op religie en wetenschap, voor gerichte duurzaamheidsbevordering onder moslimjongeren. Zbidi 2013 stelt:
Volgens de islamitische milieuethiek ligt de oplossing voor milieuproblemen in de heropleving van spiritualiteit en geloof. Dit betekent niet dat het zich distantieert van wetenschap en ontwikkeling, maar het verzet zich wel tegen de consumptiemaatschappij en excessief gedrag. (p. 5)
Ik denk dat het voor moslimjongeren bijzonder belangrijk is om zich te verdiepen in zichzelf, hun religie en duurzaamheid, zodat ze de bovengenoemde voordelen op religieus, milieu- en persoonlijk vlak begrijpen. Dit is een belangrijke vaardigheid die naar voren zou moeten komen in het jongerenwerk met moslimjongeren in open jongerenwerk.
Er zijn echter ook andere aspecten die onderdeel zouden moeten zijn van een duurzame, continue bevordering van duurzaamheidsbewustzijn. De jongeren zelf lieten ook zien wat hen interesseert, wat hen motiveert en demotiveert om duurzaam te handelen. Bovenal besteedden ze aandacht aan sociale ongelijkheid en maatschappelijke problemen, met name die van moslims, waardoor zij zich minderwaardig voelen in de maatschappij. Omgekeerd moeten problemen met maatschappelijke participatie onder moslims daarom onderdeel zijn van jongerenwerk gericht op duurzaamheidsbevordering.
De rol van religieuze actoren
De onderlinge verbondenheid van de gehele ervaring – geloof en spiritualiteit, maar ook wetenschappelijke confrontatie – vullen elkaar op een bepaalde manier aan. Moslims kunnen echter ook zonder religieus gemotiveerd en vormgegeven narratief duurzaam en milieuvriendelijk handelen. Naar mijn mening is het echter essentieel dat de islam duidelijker wordt geïdentificeerd als instrument voor mobilisatie binnen religieuze instellingen en dat het potentieel ervan wordt benut.
De potentie hiervoor is er, en dat moet hier benadrukt worden, want het gaat hier niet om het uitbuiten van religieuze overtuigingen. Het gaat om de voordelen die religieus verifieerbaar zijn en daarom aanwezig in het geloof van moslims, die (moslim)mensen de facto dichter bij hun Schepper brengen.
Institutionele stakeholders zouden ernaar moeten streven om programma's voor jong en oud aan te bieden. Of beter nog, laat je gemeenschap of instelling zien dat je erom vraagt!
Moslimbetrokkenheid in de mondiale samenleving
Ver weg van open jeugdwerk en onze eigen directe omgeving, moeten we beseffen dat we macht hebben. We kunnen beslissen of we de schepping in gevaar willen blijven brengen. We kunnen beslissen of we vanaf nu langzaam maar zeker dingen in ons dagelijks leven willen veranderen.
We kunnen altijd nieuwe beslissingen nemen en geïnspireerd raken. We mogen niet toestaan dat onze invloed als moslimgemeenschap ons wordt afgenomen, alleen maar omdat we denken dat we er geen toegang toe hebben. We moeten zelf de weg vrijmaken. Er zijn miljoenen moslims in Duitsland die onze metgezellen zijn.
We hebben de beste omstandigheden omdat we – en dat is van onschatbare waarde – ook internationaal voordelig verbonden zijn door migratie. En wat we niet mogen vergeten: andere niet-moslims zetten zich ook in voor de bescherming van het milieu. We zijn daar welkom; we zijn op een gezamenlijke reis, alleen geleid door verschillende bronnen.
Bedenk dat we als consument constant moeten kiezen tussen fast fashion of duurzame aanbieders zoals Wraps of Nature . En nu komen we bij jou: jouw beslissing heeft invloed, jij hebt macht; gebruik hem voor jezelf, je overtuigingen en het milieu.
Zo'n kleine maar grote daad mag je niet missen! Laat jezelf zien, toon je wilskracht en laat je duurzame hoofdbedekking zien. Geef vanaf nu duurzame cadeaus en onthoud je verantwoordelijkheid om je kennis met anderen te delen. Jij alleen kunt een groot verschil maken – laat anderen zien hoe het moet en neem ze vervolgens mee op je duurzame en islamitische pad.